Լյարդի ծծան

Լյարդի ծծան, ծծող որդերի ներկայացուցիչ։ Մարմինը տերևանման է, 3-4 սմ երկարությամբ։ Մարմնի առջևում գտնվում է բերանը, որով վերցնում է սննդանյութերը, նույն բացվածքով հեռացվում են սննդի չմարսված մասերը։ Բերանի եզրերը հաստացած են և առջևում են բերանային ծծանը։ Փորի կողմում գտնվում է փորային ծծանը, որով կպչում է տիրոջ օրգանիզմին։

Լյարդի ծծանը ապրում է եղջերավոր անասունների և մարդկանց լյարդում ու լեղապարկում։ Նա քայքայում է լյարդի բջիջները։ Ունի կենսական 2 փուլ՝ սեռական և անսեռ։ Փոխում է տերերին։ Միջանկյալ տեր․ (օր․ լճախխունջ) թրթուրային փուլի զարգացում։ Հիմնական տեր․ մարդ, խոշոր և մանր եղջերավոր կենդանիներ, սեռահասում վիճակ։ Լյարդի ծծանը ապրում է տարբեր օրգանիզմների մեջ: Այնտ տեղափոխվում է օրգանիզմից օրգանիզմ: Նրա մշտական տերը այն օրգանիզմն է, որի մեջ նա ապրում է: Լյարդի ծծանները ծնում են իրենց զագերին բարակ թաղանթով գնդի մեջ, որը պայթում է, երբ հասունանում է: Հետո զագերը դուրս են գալիս օրգանիզմից հասունանում են և իրենց փոքրիկ պոչիկի շնորհիվ շարժվելով գնում են խոտերի վրա և հետո մի ուրիրշ օրգանիզմ ուտում է խոտը և լյարդի ծծանը ընկնում է օրգանիզմի մեջ և այդ օրգանիզմը դառնում է իր մշտական տերը:

Տափակ որդերի տիպի բնութագիրը

Տափակ որդերը հանդիսանում են իսկական բազմաբջիջ օրգանիզմներ:

Տափակ որդերը հանդիպում են ծովերում, քաղցրահամ ջրերում, հողում, իսկ որոշ տեսակներ անցել են մակաբուծային ապրելակերպի և տեղակայվում են մարդկանց ու կենդանիների տարբեր օրգան-համակարգերում:

Տափակ որդերին բնորոշ են ոչ միայն իսկական կենդանական հյուսվածքներ, այլ նաև իսկական օրգաններ: Տափակ որդերից սկսած կենդանիների թագավորությունում կյանքի կազմավորումը կարելի է արդեն դիտարկել նաև օրգան — համակարգերի մակարդակով: Նույն գործառույթը կատարող օրգանները սկսում են միավորվել ընդհանուր օրգան — համակարգերում:

Այս կենդանի օրգանիզմները իրենց անվանումը ստացել են այն բանի համար, որ նրանց մարմինը տափակ է մեջքափորային ուղղությամբ և հաճախ ունենում է թիթեղիկի կամ ժապավենի տեսք:

Ի տարբերություն աղեխորշավորների` նրանց մարմինը կազմված է 3 շերտից՝ էկտոդերմից, էնտոդերմից, իսկ մեզոգլեայի փոխարեն արտաքին և ներքին շերտերի միջև գտնվում է միջին շերտը՝ մեզոդերմը: Եթե էկտոդերմից զարգանում են հիմնականում մարմնի ծածկութային օրգանները, իսկ էնտոդերմից ներքին՝ մարսողական խողովակը, ապա մեզոդերմը ունի այլ նշանակություն:

Մեզոդերմից հիմնականում զարգանում են կենդանիների մնացյալ օրգանները և օրգան — համակարգերը, որոնք զբաղեցնում են օրգանիզմի ներքին տարածությունը:

Դրանով է պայմանավորված այն հանգամանքը, որ.

Մեզոդերմի դրսևորումը տափակ որդերի մոտ նրանց բարձրացրել է զարգացվածության ավելի բարձր մակարդակի, քան աղեխորշավորները:

Տափակ որդերն արդեն ունեն մարմնի երկկողմ համաչափություն: Դա նշանակում է, որ նրանց մարմնի աջ և ձախ կեսերը միմյանց հետ նույնական են:

Մարմնի երկկողմ համաչափության առաջացումը կապված է ակտիվ տեղաշարժի հետ:

Տափակ որդերի մարմինը պատված է մաշկամկանային պարկով, որի ներսում ազատ խոռոչ կամ տարածություն գոյություն չունի: Տափակ որդերի օրգանների միջև եղած տարածությունը մաշկամկանային պարկում լցված է բջջային կառուցվածք չունեցող հյուսվածքով՝ պարենքիմով:

Տափակ որդերին բնորոշ են հետևյալ օրգան — համակարգերը՝

• մարսողական,
• արտազատական,
• նյարդային,
• սեռական:

Տափակ որդերը հերմաֆրոդիտ օրգանիզմներ են, այսինքն՝ նույն առանձնյակն ունի և՛ արական, և՛ իգական սեռական օրգաններ:

Տափակ որդերի տիպին է պատկանում 15.000-ից ավելի տեսակ, որոնք միավորված են երեք դասերում՝

1. Թարթիչավոր որդերի դաս

Ներկայացուցիչներ՝

2. Ծծող որդերի դաս. ներկայացուցիչ՝ լյարդի ծծան, սիբիրյան երկծծան,

3. Ժապավենաձև որդերի դաս. ներկայացուցիչ՝ եզան երիզորդ, խոզի երիզորդ, լայն երիզորդ, էխինոկոկ:

Տափակ որդերի դասակարգումը և կարգաբանական դիրքը կենդանիների թագավորությունում հետևյալն է.

Տափակ որդերի կառուցվածքային և կենսագործունեության առանձնահատկությունները կդիտարկենք թարթիչավոր որդերի դասի օրինակով:

Թարթիչավոր որդերի դաս

Թարթիչավոր որդերը հիմնականում ազատ ապրող օրգանիզմներ են, որոնք սնվում են պարզագույն նախակենդանիներով, մոծակների թրթուրներով և այլնով: Նրանց մարմինը պատված է թարթիչներով, որտեղից էլ ստացել են իրենց անվանումը:

Թարթիչավոր որդերը միակն են տափակ որդերի կազմում, որոնք ունեն բնորոշ մարսողական համակարգ: Թարթիչավոր որդերն օժտված են նաև մարմնի վնասված մասերը վերականգնելու՝ ռեգեներացիայի ակտիվ ընդունակությամբ:

Օրինակ՝ նրանց մարմնի 1/100 -ական մասից կարող է վերականգնվել և ձևավորվել ամբողջական օրգանիզմ:

Թարթիչավոր որդերից ամենատարածվածը կաթնային կամ սպիտակ պլանարիան է:

Սպիտակ պլանարիայի կառուցվածքի հիման վրա էլ կծանոթանանք տափակ որդերի կազմավորվածության առանձնահատկություններին:

Առաջադրանքներ

263, 265, 266, 271, 273։

263.

ա) a²
բ) m²
գ) 4q²
դ) 4x²

265.

ա) (a+b)²-(c+d)²
բ) (a-b)²-(c+d)²
գ) (a+b)²-(-c+d)²
դ) (a-b)²-(-c+d)²

266.

ա) 1-x⁴
բ) a⁴-1
գ) m⁴-n²
դ) p⁴-81
ե) (4-x²)²
զ) (p²-q²)²
է) (a²-b²)²
ը) (25-m²)²

271.

ա) 1-x¹²
բ) m⁴-n⁴

273.

ա) (a-b)²
բ) (a+b)²
գ) (x-2y)²
դ) (x+3y)²

1)Բերե՛ք հեղուկ եւ պինդ մետաղական պարզ նյութերի օրինակներ:
Պինդ-երկաթ, այլումնին։
Հեղուկ-սնդիկ, գալիում։

2)Բերե՛ք գազային, հեղուկ եւ պինդ ոչ մետաղական պարզ նյութերի օրինակներ:
Պինդ — բոր, ածխածին, ծծումբ։
Հեղուկ — բրոմ։
Գազային — ազոտ, քլոր, թթվածին:

3)Հետեւյալ մեծություններից որո՞նք են բնութագրում
ա) քիմիական տարրը-ատոմի զանգված, ատոմի կառուցվածք, ատոմային համարը։
բ) պարզ նյութը-հոտը, հալման և եռման ջերմաստիճանները, կարծրությունը, գույնը, խտությունը։

4. Քիմիական տարրերի հատկությունների տեսան­կյունից պարզաբանե՛ք՝ ո՞ր հատկություններով են իրար նման եւ որո՞վ տարբեր տրված տարրերի զույգերը.
ա. H, Li,
H-ջրածին, ոչ մետաղ գազ
Li-Լիթիում, մետաղ պինդ

բ. O, N,
Օ-թթվածին, ոչ մետաղ, գազ
N-ազոտ, գազ, ոչ մետաղ

գ. Be, Mg,
Be-Բերիլում, մետաղ, պինդ
Mg-Մագնեզիում, մետաղ, պինդ

դ. Al, Zn
Al-Ալյումին, մետաղ, պինդ
Z-Ցինկ, մետաղ, պինդ

5. Հիմնականում ո՞ր տարրերից է կազմված Երկրի կեղեւը:
Երկրի կեղևը հիմնականում կազմված է 9 տարրից։ Կեղևի զանգվածի մոտ 50%-ը կազմում է թթվածին(O) տարրը, 25%-ը սիլիցիումը(Si), 7%-ը` ալյումինը(Al), երկաթը(Fe)` 5%: Նատրիումի, կալիումի և ջրածնի պարունակությունը եկրի կեղևում գրեթե նույնն է։

6. Ո՞ր տարրերն են հանդիպում բնության մեջ ազատ վիճակում:
Բնության մեջ ազատ վիճակում, այսինքն՝ պարզ նյութի ձևով հանդիպում են ազոտը և թթվածինը՝ օդում, ծծումբը, պղինձը, արծաթը, ոսկին և էլի մի քանի ուրիշ տարրեր՝ հանքանյութերում։

7)Քանի՞ տարր կա պարբերական աղյուսակում ներկա պահին․
ա)102
բ)115
գ)118

8)Ո՞ր թվականին է առաջին անգամ հրապարակվել պարբերական աղյուսակը:
Ա)1909
բ)1970
գ)1869

9)Այս տարրն անվանում են «կյանքի և մահվան տարր»
Ա)տիտան
բ) ազոտ
գ) ծծումբ

10)Ինչպե՞ս է կոչվում այն գազը, որն ապահովում է այրումը:
Ա) ջրածին
բ)քլոր
գ) թթվածին

Mother’s Day is a holiday honoring motherhood that is observed in different forms throughout the world. In the United States, Mother’s Day 2023 will occur on Sunday, May 14. The American incarnation of Mother’s Day was created by Anna Jarvis in 1908 and became an official U.S. holiday in 1914. Jarvis would later denounce the holiday’s commercialization and spent the latter part of her life trying to remove it from the calendar. While dates and celebrations vary, Mother’s Day traditionally involves presenting moms with flowers, cards and other gifts.

Mother’s Day 2023: When is it in the UK and why is it celebrated at different times globally?

Mother’s Day is fast approaching, but keeping up with the date can be tricky.

Not only does it land on a different date each year, but different countries around the world also celebrate it at different times.

But to make sure you can book a day out for your mum, or arrange for flowers and a card to be sent on time, it’s important to be prepared.

Here is everything you need to know about Mother’s Day 2023 and how it’s celebrated around the world.

When is Mother’s Day 2023 in the UK?

Unlike Christmas, Valentine’s Day and Halloween, Mothering Sunday falls on different dates in different countries every year.

This year, the UK will celebrate Mother’s Day on Sunday, March 19.

The UK date of this celebration is rooted in the Christian observance of Mothering Sunday.

Mothering Sunday takes place on the fourth Sunday in the festival of Lent, exactly three weeks before Easter Sunday.

This observance originated in the Middle Ages, when children who had left their families to work in domestic service were allowed to go to their home – or “mother” – church.

The journey home morphed into a spring occasion for families to reunite, which eventually adopted the custom of children picking flowers on the way home as a gift to their mothers.

The date also became a celebration as the fasting rules of Lent were relaxed, earning the day the name of Refreshment Sunday, Simnel Sunday – after the simnel cakes traditionally baked on the day – and Pudding Pie Sunday to some.

How did Mothering Sunday become Mother’s Day?

about:blank

Mother’s Day began in America in 1907.

Anna Jarvis, the daughter of a peace activist who treated wounded soldiers in the American Civil War, campaigned for a day to honour the role played by mothers.

The idea gained such traction that, by 1911, all US states took on the holiday, and it was declared a national holiday by President Woodrow Wilson in 1914.

Eventually, this tradition reached the UK, and Mothering Sunday became more popularly known as Mother’s Day.

Why is Mother’s Day celebrated at different times around the world?

Mother’s Day has become more secular and commercialised and is now celebrated globally.

Some countries gave it a religious meaning – which has been gradually lost over the years.

In other countries, the date is based on seasons or times of the year.

Whilst Nigeria joins the UK and Ireland in celebrating mothers on the fourth Sunday of Lent, most countries around the world follow America’s lead in celebrating the holiday on the second Sunday in May, which this year is May 14.

Others still – including Russia, Vietnam and Afghanistan – mark the occasion on International Women’s Day on March 8.

In France, the festivity is traditionally celebrated on the last Sunday of May but it is moved to the first Sunday of June if it coincides with Pentecost day,

FAQs  – Essay on Mother

Q.1 At what age a child forms an emotional connection with Mother?

A.1 A child forms an emotional connection with his mother from the age of infancy.

Q.2 Mention one way in which children can help their Mothers.

A.2 Children can help their Mothers by speaking words of acknowledgment. This is one way of certainly helping Mothers.

Sophie is working in Rome this week. Oliver, Alfie and Daisy have decided to eat out tonight.

Transcript

When we want to compare two or more things, we can change the form of adjectives by adding –er or –est. We can also use extra words like more or most and expressions like not as … as.

Here are some examples:

I think you’re taller than me. (tall)
She’s the tallest in the group. (tall)
The pizzas in La Bella Napoli are better than the ones in Pietro’s. (good)
It was the best pizza I’ve ever had! (good)
People say Bioshock is a more exciting game than Skyrim. (exciting)
Grand Theft Auto is the most exciting video game. (exciting)

Mmm, I don’t quite see what the rule is here.

With most one-syllable adjectives, we add –er or –est, and with most adjectives with two syllables or more, we add more or (the) most. In comparatives, we also use than before the second thing which is compared, if it is mentioned.

La Bella Napoli is nearer than Pietro’s. (near)
It’s not the cheapest restaurant though. (cheap)

With one-syllable adjectives ending in vowel + consonant, remember to double the final consonant before –er/–est.

big → bigger → biggest

If the adjective ends in –e, just add –r or –st.

large → larger → largest

So what are the exceptions, apart from good → better → best?

Other exceptions are bad → worse → worst and far → further/farther → furthest/farthest.

      They use the worst cheese.

What about adjectives ending in –y, like crazy? My brother is crazier than me.

Yes, that’s correct. With adjectives ending in y, you change the y to i and add er/ est.

lucky → luckier → luckiest             happy → happier → happiest

They’ve got the friendliest waiters!

With most adjectives with typical adjective endings, and with two or more syllables, you use more/most + adjective.

They do the most disgusting pasta I’ve ever tasted.

What other ways of comparing things are there?

We often use not as … as.

I’m not as tall as you. (= I’m smaller than you)
Maybe the pizza at La Bella Napoli isn’t as good as I remember. 

And what about less and least?

Yes, less and least are also ways of comparing things. They are used more in writing.

It is less cold in the north of the country than in the south. (the north is warmer, but both north and south are cold)
Of the four participants, Bill is the least experienced. (the other three have more experience)

OK, this isn’t as hard as I thought. I think I’ve got it, more or less.

Check your grammar: true or false – comparatives and superlatives

Check your grammar: gap fill writing – comparatives and superlatives

Check your grammar: multiple choice – comparatives and superlatives

Worksheets and downloads

Discussion

Which meal do you think is tastier, fish and chips or pizza? Where do you get the best pizza where you live?

The Past Continuous
Test
Reading Test